Taalmonument vier 45ste jaar met Bybel in Kaaps
Vrinne
lat ons die Bybel oepeslaan
en lat ons daaryt lies –
o Allahoegste Gies
lat die volgende woorde na ons almal se harte gaan!
En maak vir ons lig moet hierie woorde
Soos moet kerse.
– Adam Small in ‘Kȏ lat ons sing’
Ter ere van die feit dat Afrikaans – en eindelik ook die Afrikaanse Taalmuseum en -monument (ATM) wat 45 jaar in 2020 vier – deels te danke is aan pogings om die Bybel in hierdie taal te vertaal, is die instelling verheug om kreatiewe kragte met die onafhanklike joernaal LitNet te snoer om nuwe vertalings van die Bybel in Kaaps in die Groen Galery uit te stal. Weens die koronavirus-pandemie is dit vir eers slegs gratis via die kuberruim by www.taalmuseum.co.za/groen-galery/ beskikbaar, maar sodra moontlik, sal dit ook in die buitelug te sien wees.
Volgens Michael Jonas, ATM direkteur, is die instelling ʼn lewende monument waar daar gedurig ʼn interaksie tussen die struktuur, natuur, besoekers en taalskeppers is. “Ons gee graag aan opkomende skrywers, musikante en digters die kans om hul werk aan ʼn groter gehoor bloot te stel. Die meeste besoekers is nie net baie geïnteresseerd in die geskiedenis van Afrikaans nie, maar ook nuuskierig oor die taal se ontwikkeling en haar jongste skeppende gedaantes aangesien dit nuwe perspektiewe bied op die bestaanswêreld van Afrikaanssprekende Afrikane,” sê hy. “Hoewel ons tans tydelik weens Covid-19 gesluit is, beskou ons dit as ʼn gulde geleentheid om ons web- en sosiale mediavoetspoor onder meer mense bekend en bemind te maak.”
Olivia M Coetzee, wat gereeld in Kaaps vir LitNet skryf en dele van die Bybel in Kaaps vertaal, was een van die beoordelaars van ‘n kompetisie waarin deelnemers Genesis 1:1-8 kon vertaal. Die vertalers het onder andere Christo Meyer, Hein Kleinbooi, Handry Kortje, Ilne Fourie, Ivor Swartz en Kyle Deon Manuel ingesluit.
Hierdie spesifiek teks is reeds in 1893 in die Paarl in Afrikaans vertaal as deel van die destyds omstrede projek om Afrikaans tot ʼn kanseltaal te verhef. Die eerste openbare pleidooi vir die vertaling van die Bybel in Afrikaans was ‘n brief deur dr Arnoldus Pannevis wat op 7 September 1872 in De Zuid-Afrikaan verskyn het. Uit korrespondensie wat gevolg het, het dit egter geblyk dat die meeste mense sterk daarteen gekant was. In reaksie daarop is die Genootskap van Regte Afrikaners op 14 Augustus 1875 in die Paarl gestig in die huis waarin die Taalmuseum nou gevestig is. Dieselfde teks is mettertyd in die Afrikaanse bybelvertalings van onder meer 1933, 1953, 1983 asook Die Lewende Vertaling van 2011 aangepas – voorbeelde hiervan asook die 1893-vertaling verskyn in die uitstalling. Dele van die Koran is reeds in die mid-1850’s in Afrikaans vertaal met die gebruik van Jawies, die Arabiese skrif soos aangepas vir die taal.
Die argitek van die monument, Jan van Wijk, het sterk gevoel oor die natuur en daarom word hy vereer deur dié buiteluggalery waar sy as in ’n rots ingemessel is, knus omring deur inheemse olienhout en graniet. ʼn Uitstalling van verskeie opkomende Afrikaanse skrywers word elke paar maande in dié galery se uitstalkaste van herwonne hout en glas aangebied om hiermee op die monument se kulturele én natuurlike aspekte te fokus.
Sien www.taalmuseum.co.za/groen-galery/ vir die Kaaps- en vorige uitstallings. Die webtuiste bied boonop virtuele toere van die monument en museum, inligting in ses tale oor die simboliek van die Taalmonument asook baie interessante artikels oor Afrikaans, veeltaligheid en die instelling se verlede, hede en toekoms. Daar is ook heelwat bronne vir skool- en navorsingsprojekte.
Vir navrae oor die monument of om meer te wete te kom oor die talle gewilde geleenthede en afslagpryse, ook rakende die ATM se 45-jarige feesvieringe, besoek www.taalmonument.co.za of hul Facebookblad. Kontak die ATM op 021 863 0543/ 872 3441 of stuur ʼn e-pos na admin@taalmonument.co.za. Meer oor LitNet se Bybel in Kaaps-projek te siene by www.litnet.co.za/bybel-kaaps-kompetisie-wenners-aangekondig/
And on a virtual Paarl Mountain Moses spoke Kaaps
Taalmonument celebrates 45 years with ‘Bybel in Kaaps’
Vrinne
lat ons die Bybel oepeslaan
en lat ons daaryt lies –
o Allahoegste Gies
lat die volgende woorde na ons almal se harte gaan!
En maak vir ons lig moet hierie woorde
Soos moet kerse.
– Adam Small in ‘Kȏ lat ons sing’
In honour of the fact that Afrikaans – and in the final instance the Afrikaans Language Museum and Monument (ATM) that celebrates 45 years in 2020 – is partly due to efforts to translate the Bible into this language, the institution is delighted to combine creative forces with the independent journal LitNet to display new Kaaps translations of the Bible in the Groen Galery. Due to the coronavirus pandemic, it is only available for free via cyberspace at www.taalmuseum.co.za/groen-galery/ for the time being, but as soon as possible, it will also be visible outdoors.
According to Michael Jonas, ATM director, the institution is a living monument where there is a continuous interaction between the structure, nature, visitors and language creators. “We like to give up-and-coming writers, musicians and poets a chance to expose their work to a larger audience. Most visitors are not only very interested in the history of Afrikaans, but also curious about the language’s development and her latest creative incarnations, as it offers new perspectives on the worlds of Afrikaans-speaking Africans,” he says. “Although we are currently temporarily closed due to Covid-19, we consider it a golden opportunity to make our web and social media presence better known by more people.”
Olivia M Coetzee, who regularly writes in Kaaps for LitNet and translates parts of the Bible into Kaaps, was one of the judges of a competition in which participants could translate Genesis 1: 1-8. The participants included Christo Meyer, Hein Kleinbooi, Handry Kortje, Ilne Fourie, Ivor Swartz, and Kyle Deon Manuel.
This specific text was already translated into Afrikaans in Paarl in 1893 as part of the then controversial project to develop Afrikaans into a language of the cloth. The first public plea for the translation of the Bible into Afrikaans was in a letter by Dr Arnoldus Pannevis that appeared in De Zuid-Afrikaan on 7 September 1872. However, from correspondence that followed, it appeared that most people were strongly opposed to it. In response, the Fellowship of True Afrikaners (GRA) was founded in Paarl on 14 August 1875 in the house in which the Language Museum is now located. The same text was adapted over time in the Afrikaans Bible translations of 1933, 1953, 1983 as well as Die Lewende Vertaling in 2011 – examples of these as well as the 1893-translation are part of the exhibition. Parts of the Qur’an were already translated into Afrikaans in the mid-1850s by utilising Jawi, the Arabic script as adapted for the language.
The architect of the monument, Jan van Wijk, felt strongly about nature and therefore he is honoured by this open-air gallery where his ashes are embedded in a boulder, surrounded by indigenous olive trees and granite. Every few months an exhibition of various up-and-coming Afrikaans writers’ works is presented in the gallery’s display cases, made from recycled wood and glass, to focus on the cultural and ecological aspects of the monument.
See www.taalmuseum.co.za/groen-galery/ for the Kaaps and previous exhibitions. The website also offers virtual tours of the monument and museum, information in six languages about the symbolism of the Taalmonument as well as many interesting articles on Afrikaans, multilingualism and the institution’s past, present and future. There are also numerous resources for school and research projects.
For inquiries about the monument or to find out more about the many popular events and discounts, including those for the 45th year celebrations, visit www.taalmonument.co.za or its Facebook page. Call them on 021 863 0543/ 872 3441 or send an email to admin@taalmonument.co.za. See more on LitNet’s Bybel in Kaaps project at www.litnet.co.za/bybel-kaaps-kompetisie-wenners-aangekondig/
Riana Dempers
Geleentheidskoördineerder / Events Coordinator
Die Afrikaanse Taalmuseum en -monument
T +27 (0)21 872 3441
F +27 (0)86 231 7324/+27 (0)21 872 3642
E kommunikasie@taalmuseum.co.za
W www.taalmuseum.co.za | www.taalmonument.co.za
F www.facebook.com/afrikaansetaalmonument
